Wycena medalowa trofeów łowieckich

Wycena trofeów łowieckich wg formuły CIC
Conseil Internationale de la Chasse

Obecnie kolekcjonowanie i prezentowanie trofeów łowieckich stanowi pochodną wszystkich aspektów kulturowych wzbogacanych o wymiar rywalizacji. Wraz z powstaniem międzynarodowych organizacji łowieckich przystąpiono do ujednolicenia kryteriów oceny trofeów myśliwskich tak, aby można było jednoznacznie określić ich hierarchię.

Już pierwsze pokazy i wystawy trofeów łowieckich wskazały potrzebę porównań i możliwości uszeregowania prezentowanych eksponatów. W końcu XIX wieku w Austrii oraz w Anglii przedstawiono pierwsze formuły, które miały zapewnić obiektywne wartościowanie porównywanych trofeów. Jednak te pierwsze próby nie zostały upowszechnione i w 1910 roku na wystawie w Wiedniu trofea w dalszym ciągu były oceniane tylko na podstawie odczuć i wrażeń, jakie wywoływały na organizatorach.

W ramach założonej w 1930 roku Międzynarodowej Rady Łowieckiej – Conseil Internationale de la Chasse (CIC), na kolejnym jej kongresie w Warszawie (1934 r.) powołano Komisję Trofeów i Wystaw, której zadaniem było opracowanie formuł wycen dla poszczególnych trofeów. Obecnie Międzynarodowa Rada Łowiecka i Ochrony Zwierzyny (Conseil Internationale de la Chasse et de la Conservation du Gibier)stała się organizacją zrzeszającą krajowe związki myśliwych z Europy i innych kontynentów, a wspomniana komisja przybrała nazwę Komisji Wystaw i Trofeów. Jej zadaniem jest określanie celów i zasad wystaw łowieckich oraz precyzowanie i udoskonalanie istniejących formuł wyceny trofeów.

W 1952 roku na kongresie CIC w Madrycie zaakceptowano i opublikowano formuły wycen, a w 1974 roku dokonano istotnej modyfikacji wyceny poroży jeleni sika i przyjęto koncepcję wyceny rosoch łosi o formie „badylarzy”. Inicjatorem i głównym autorem tej formuły był nasz znakomity ekspert w tej dziedzinie Ignacy Stachowiak.

1978 roku Międzynarodowa Rada Łowiecka i Ochrony Zwierzyny zaakceptowała formułę wyceny urożenia żubrów, a w 1991 roku przyjęto formuły wyceny czaszek lisów, jenotów i borsuków.

Naczelną zasadą wszystkich istniejących formuł jest dopuszczenie do wyceny trofeów uznanych za normalne dla danego gatunku, natomiast wszystkie trofea o anormalnej budowie pozostają poza klasyfikacją.

Formuły wycen trofeów opracowane przez CIC charakteryzują się tym, że na finalną ocenę składają punkty wynikające z pomiarów różnych cech trofeów (np. długość, obwód, masa oraz cech ocenianych organoleptycznie (np. barwa, uperlenie, zakończenia, wygięcie). Zależnie od rodzaju trofeum cechy pomiarowe przemnażane są przez współczynniki i w ten sposób uzyskiwana jest liczba punktów za konkretną cechę. Natomiast dla cech organoleptycznych, które siłą rzeczy są ocenami subiektywnymi, wyznaczone są przedziału punktowe, np. od 0 do 4 dla barwy parostków lub od 0 do 2 dla
zakończenia odnóg w wieńcach, i tylko w przedziale ocenia się wartość tych cech. W organoleptycznej ocenie skór drapieżników cechy oceniane są w przedziałach punktowych, np. od 0 do 5% czy do 10% lub 15%. Następnie przyznaną ocenę wyrażoną w procentach mnoży się przez iloczyn długości i szerokości skóry i w ten sposób otrzymujemy wartość punktową za daną cechę.

Następną cechą formuł europejskich (CIC) jest stosowanie potrąceń (odejmowanie punktów) za dysproporcje w budowie, niedorozwój bądź brak niektórych elementów budowy trofeów. Formuły wycen poszczególnych trofeów są tak skonstruowane, że aż 80-95 % ostatecznej liczby punktów pochodzi za cechy pomiarowe, reszta zaś za cechy organoleptyczne. W formułach wycen CIC wyjątkami są wyceny czaszek drapieżników i poroży Jelena sika, ponieważ w tych przypadkach nie występują cechy oceniane organoleptycznie.

Wśród cech pomiarowych stosuje się różne współczynniki i w efekcie niektóre z nich mają największe znaczenie dla ostatecznej wyceny. W formule wyceny oręży punkty za szerokość szabel mają stanowić 60-80 % ostatecznej wyceny. W formule wyceny parostków taką samą cechą jest objętość (40-50 % ogólnej liczby punktów), a w wieńcach, długość tyk. Dla każdego rodzaju trofeów wyznaczono przedziały punktowe, według których trofeum jest kwalifikowane do medalu brązowego, srebrnego lub złotego.

Według regulaminu Komisji Wystaw i Trofeów Międzynarodowej Rady łowiectwa i Ochrony Zwierzyny do 1996 roku za ostateczne wyceny dla wszystkich trofeów były uznawane te, które zostały dokonane przez komisję powołaną przez CIC i składającej się z jej członków i ekspertów. Natomiast od 1996 r. krajowe komisje mają uprawnienia do ostatecznej wyceny trofeów brązowych i srebrnych, a trofea złoto medalowe muszą być weryfikowane przez powołaną przez CIC. Trofea wyceniane wg tych zasad są ujmowane w katalogach opatrzonych logo CIC i wyceny nie podlegają weryfikacji.

Formuły wycen trofeów CIC, czyli europejskie są najstarsze. Poza Europą występują inne formuły wyceny: zasada Safari Club International – SCI; na kontynencie północno-amerykańskim Bon and Crockett Club – BCC; w Nowej Zelandii i Australii metoda Douglasa.